zwarte bessen wereldberoemd in heel Nederland

Let u maar eens op; veel flessen cassis hebben een sticker waarop staat dat deze van Zeeuwse zwarte bessen is gemaakt. Deze bessen groeien vooral op Zuid-Beveland. Dat heeft alles te maken met de wijze waarop de schorren daar werden ingepolderd door de Monniken. Dat was in de Middeleeuwen maar nog steeds voelen de zwarte bessen zich goed thuis op deze licht zilte zeeklei. En door de nabijheid van de zee is er weinig tot geen nachtvorst in de winter. Hierdoor is er van oudsher veel fruitteelt in dit gedeelte van Zeeland. In de Broeder- en Zusterpolder, vlakbij Wolphaartsdijk, staat een prachtige, 150 jaar oude Franse boerderij met een ‘cour’. Jeanette Rijk woont hier met haar gezin. Op hun boerderij verbouwen ze, naast suikerbieten, graan en uien, ook zwarte bessen. ‘We waren op zoek naar een extra gewas om op onze grond te verbouwen. Dat werden de zwarte bessen. Het is een intensieve teelt en er zijn veel bewerkingen bij nodig,’ vertelt Rijk. ‘Vroeger deden we dat handmatig, nu hebben we machines om te oogsten. Daardoor heeft de zwarte bessen teelt wel een boost gekregen.’ Rijk vond het vooral belangrijk dat de zwarte bes niet dwingend haar aandacht vraagt. ‘En het zag er daarnaast gewoon leuk uit. Al die zwarte bessen aan de struiken, dat sprak me aan,’ zegt zij op haar zon overgoten terras. ‘We hebben verschillende soorten zwarte bessen staan, die ieder op een ander moment worden geoogst en elk weer andere eigenschappen heeft. De ene bes is zoeter dan de andere. Een andere soort blijft weer heel zodat deze als taartvulling kan dienen.’ Zelf doet ze de bessen door de salade als smaakversterker of ze maakt er jam van. De familie Rijk teelt deze bes alweer 20 jaar. Ze leveren bijna de gehele oogst aan de coöperatie. Daar zijn ze lid van, samen met een grote groep andere telers. De afzet en de inkoop van machines doen ze zo gezamenlijk. Hun coöperatie is goed voor 300 á 400 ha. ‘Maar,’ vertelt Rijk, ‘in Polen is de zwarte bes heel populair. Ze drinken en eten deze bes daar in grote hoeveelheden en hebben wel 30.000 ha met bessen. Daardoor zit de prijs hier in een dip. De oogst oogt goed dit jaar, maar of dat voor de telers ook zo zal zijn, dat moeten we maar afwachten,’ zegt ze berustend. Na de oogst gaan de bessen zo snel mogelijk de koelcel in. Vervolgens worden ze in tankauto’s of in kistjes vervoerd naar de fabriek en daar wordt er sap en concentraat van gemaakt. Met de gezondheidsclaim heeft Rijk niet zoveel. ‘Goed, de zwarte bes is een lokaal superfood met anti-oxidanten en veel vitaminen. Alleen wat ik zo jammer vind is dat je in Nederland zwarte bessen niet in de winkel kunt kopen. Net zoals bijvoorbeeld aalbessen. Dat komt mede door de machinale oogst. Toch zou het goed voor ons zijn om zo ons product te kunnen vermarkten. Er is nog veel mogelijk met deze gezonde bes,’ zegt ze. ‘Want ze hebben dan wel een kenmerkende smaak, ik ben er dol op.’

Zwarte bessenjam. Koop ze direct bij een teler en kook een kilo bessen, ontdaan van eventuele takjes, met een kilo geleisuiker en wat limoensap. Laat de vruchten inkoken. Voeg eventueel een takje lievevrouwebedstro toe voor extra smaak. Overgieten in schone jampotten. Zo geniet je nog lang na van de zomer.