Sinterklaas en zijn lekkers

Het is een grappig toneelstuk dat we ieder jaar weer met z’n allen opvoeren. Een man in een lange rode mantel met een mijter op, een staf in de hand en een lange witte baard komt half november op een (stoom)boot de haven van menig Nederlandse stad binnen gevaren. Vervolgens wordt die man op een schimmel gehesen en rijdt de hele stad door, geflankeerd door zwarte of gekleurde pieten. We zingen liedjes met teksten als ‘Makkers staakt uw wild geraas’, en ‘De zak van Sinterklaas’. Dan laten we onze kinderen vervolgens geloven dat hij op zijn schimmel over de daken rijdt en dat de Piet via de schoorsteen cadeautjes in de schoenen deponeert. Die klaar staan met wortelen voor het paard en natuurlijk een verlangenlijstje voor het heerlijk avondje. Gelukkig is het, afgezien van de zwarte pieten discussie, een heel onschuldig spel met flink wat tradities. Borstplaat, een letter van banket en natuurlijk de pepernoot. Ook al liggen ze al in vanaf augustus in de winkels, ze blijven heerlijk. Niet alleen om te strooien.

In oktober gaat Sjako Boer, bakker met zaken in Kloetinge, Goes, Middelburg, Heinkenszand en Kapelle al beginnen met het bakken van de pepernoten. Kruidnoten in dit geval. Hij wil al wel eerder beginnen maar tijdsgebrek noodzaakt hem de maanden na de zomer om de kruidnoten in te kopen. “Die zijn zo goedkoop, daar kun je ze bijna niet voor maken”, zegt hij. “Al zijn ze natuurlijk stukken minder van kwaliteit dan de kruidnoten die we vanaf oktober zelf gaan bakken. In onze eigen kruidnoten zit veel minder suiker. Daarnaast gebruiken we Zeeuws meel en echte roomboter, je proeft het verschil”. Hij is de derde generatie Bakker Boer in Kloetinge.

De pepernoot behoort tot de Nederlandse tradities. Nergens anders ter wereld worden pepernoten gemaakt of gegeten. We eten er gemiddeld zo’n slordige 3,5 miljard per jaar. Kruidnoten, peperbollen en pepernoten worden vaak door elkaar gehaald, maar volgens de bakkers is het: kruidnoten voor de speculaasbolletjes, en pepernoten voor de brokken van ontbijtkoek, peperbollen met roggebloem en anijs. Al vanaf de 16^e eeuw bakten monniken kleine brokjes koek met peper en andere kruiden. Die brokjes leken op de pepernoten van nu en waren peperduur, waardoor alleen welgestelden ze konden kopen. Rond de 17^e eeuw, toen de specerijen een stuk goedkoper werden, ontstond de pepernoot die wij nu kennen.

En strooi dat wat lekkers…..

Het strooien van pepernoten is een soort van vruchtbaarheidsritueel en verwijst naar de boer die zijn land inzaait. Het snoepgoed werd gestrooid met de hoop op een goede oogst. En ondanks dat de kerk dit later afkeurde bleef het strooien van pepernoten populair. Een andere lezing is, dat de goede Sint pepernoten samen met geld strooide bij arme kinderen. Hij hielp zo, volgens de overlevering, drie zusjes die met dit geld hun bruidsschat konden betalen en zo niet in de prositutie hoefden.

Peperbollen

Naast kruidnoten maakt Sjako Boer ook peperbollen. Deze worden gemaakt naar een origineel, geheim recept van opa Boer. Ze zijn ontbijtkoek-achtig (denk aan taaitaai) en bevatten naast roggebloem ook anijs. Volgens Sjako Boer worden deze peperbollen alleen hier in Zeeland gebakken. Het is wel een wat moeilijker recept dus voor veel thuisbakkers niet zo geschikt. Dan maar aan de slag om zelf kruidnoten te maken. Vers is altijd lekkerder weet Sjako Boer. En omdat bij hem Zeeuwse ingrediënten hoog in het vaandel staan, beginnen we met Zeeuwse tarwebloem.

Nodig voor ongeveer 50 kruidnoten:

250 gr. Zeeuwse tarwebloem

125 gr. donkerbruine basterdsuiker

100 gr. koude harde Zeeuwse roomboter

6 eetlepels melk

4 theelepels speculaaskruiden

een snufje zout en eventueel wat citroenschil rasp

Verwarm de oven voor op 175 C (hetelucht). Meng het bakmeel met de suiker, de speculaaskruiden, de citroenrasp en het zout. Snijd de koude boter in blokjes en voeg dit samen met de melk bij de droge ingrediënten. Kneed er snel (eventueel met een keukenmachine) een samenhangend deeg van. Bekleed een bakplaat met bakpapier. Maak balletjes van het deeg ter grootte van een knikker en leg ze naast elkaar op de bakplaat. Bak ze in 25 minuten af en laat ze afkoelen.

Te lekker om te strooien!