De ui is een Zeeuwse tranentrekker

Het Comité Uienhandel van GroentenFruit Huis organiseerde op maandag 19 oktober 2015 een internationaal uien congres in Middelburg.  De ui is heel Zeeuws; 70% van alle uien uit Nederland worden namelijk in Zeeland bewerkt. Al heet een ui op z’n Zeeuws ‘juun’ of ‘juin’. De ui blijkt, naast dat hij aan alle gerechten een goede smaak geeft, ook een geneeskrachtige werking te hebben. En over lustopwekkende kwaliteiten te beschikken. De oude Grieken zagen de ui door de groeiwijze van de plant, die rechtop uit de ui komt, als een afrodisiacum. Bij de oude Egyptenaren kregen de farao’s uien mee in het graf om de weg naar een volgende wereld gemakkelijker af te kunnen leggen. En bij de traditionele Chinese en Indiase geneeskunde wordt de ui als een geneesmiddel gezien. Uien zijn goedkoop en overal verkrijgbaar. In Zeeland werden er in 2014 1,3 miljoen ton zaaiuien geoogst. 7% meer dan het jaar ervoor. Daarmee is Zeeland marktleider in Nederland. De ui is familie van de bieslook, prei en knoflook. Het is niet alleen een gezonde groente maar tevens een smaakmaker. Eigenlijk is de ui een twee-jarig geslacht. In het eerste jaar wordt de eetbare bol gemaakt en in het tweede jaar verschijnt de bloemstengel en sterft ze af. De bol bestaat uit een aantal verdikte bladeren waarin reserve-voedsel voor de bloem ligt opgeslagen. Naast de bekende, gele uien zijn er onder andere rode uien, witte uien, platte, langwerpige uien, lente-uien, zilverui of sjalotjes. Een ui bevat relatief veel polyfenolen. Dat zijn plantaardige componenten die verantwoordelijk zijn voor de medicinale eigenschappen van de ui. Ze zitten bijvoorbeeld ook in wortelen, appels, frambozen en druiven. Maar een ui bevat er heel veel van. En 100 gr. ui bevat evenveel vezels als een bruine boterham. Super gezond dus die bol. Ieder recept begint bijna met de zin; pel en versnipper een uitje en fruit deze langzaam in wat boter. De ui is namelijk een goede smaakmaker. En de ui is bij het snijden een echte tranentrekker. Dan komt er namelijk een soort van zwavelachtige stof vrij. Dat kun je voorkomen door de ui eerst even in de koelkast of diepvries te leggen voordat je hem gaat gebruiken. De kraan laten lopen tijdens het snijden helpt ook. Er zijn zelfs mensen die een skibril dragen bij het uien snijden. Dan gaat het meestal om grote hoeveelheden. De ui is rauw vrij sterk van smaak. Bij het bakken of koken van de ui wordt de smaak echter steeds milder, soms bijna zoet. Verwerk de ui altijd vlak voor het gebruik. Het vocht uit de ui kan na het snijden bitter gaan smaken. De ui wordt in veel culturen aan een gerecht toegevoegd, maar kan prima als gerecht op zichzelf staan. Een gestoofde ui staat daarnaast heel decoratief op het bord. Verwijderd de buitenste bruine schillen van de ui en snij de onderkant af, dat smaakt bitter. Zet de uien in een ingevette ovenschaal. Besprenkel ze met olijfolie, eventueel met wat balsamico en bestrooi ze met grof zeezout. Laat ze in 1 uur gaar worden in een oven van 175 C. Een gouwe ouwe is een kop goede, dampende uiensoep. Halveer 10 uien en snij ze fijn. Bak ze in een grote pan in een klont boter. Voeg er bouillon bij, wat laurier en verse tijm. Laat een uurtje trekken. Neem een aantal sneden oud brood, beleg deze ruim met kaas en leg ze even onder de grill. Schenk de soep in een kom en leg er een gegrilde kaasboterham op. Dat maakt een koude winterdag weer goed.